“Swing Heil”

 

swing_03

Ο ‘Α παγκόσμιος πόλεμος αφήνει την Γερμανία πλήρως σακατεμένη, και οδηγεί την δημοκρατία της Βαϊμαρης (μετά την πτώση της μοναρχίας το 19) σε συνεχής κλονισμούς και αναταράξεις, μέχρι και την ύστερη κατάρρευσή της το 32. Η συνθήκη των Βερσαλλιών, μετά τη λήξη του πολέμου, τιμωρεί Γερμανία  με υπέρογκα χρηματικά και εδαφικά χρέη και αποζημιώσεις και η ανεξέλεγκτη εκτύπωση νομίσματος οδηγεί τη Γερμανία σε αχαλίνωτο πληθωρισμό και πλήρης κατάρρευση του μάρκου. Το κραχ της Wall Street χτύπησε ανελέητα τη χώρα και άφησε τους πολίτες σοκαρισμένους και απεγνωσμένους. Αγρότες είδαν τις τιμές των προϊόντων τους να πέφτουν κατακόρυφα, φοιτητές ανησυχούσαν για το μέλλον τους, μικροί επιχειρηματίες, συνταξιούχοι, καταστηματάρχες κλπ φορολογήθηκαν ανελέητα και οι επιχειρηματίες φοβούνταν για την ιδιοκτησία τους. Με λίγα λόγια, όλη η μεσαία τάξη πληγώθηκε ολέθρια, η ανεργία εκτοξεύτηκε από τα 1.4 εκ του 1928 στα 5.6 εκ το 1932. Η οικονομική κατάρρευση της χώρας, η αποκορύφωση της διχόνοιας των σοσιαλδημοκρατών με τους σπαρτακιστές (χωρίς τους οποίος οι σοσιαλδημοκράτες αδυνατούσαν να σχηματίσουν κυβέρνηση) και η πανωλεθρία των σπαρτακιστών είχε ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της “άρρωστης” πια – στα μάτια του λαού – δημοκρατίας.
Εκμεταλλευόμενος την αδυναμία σχηματισμού κυβέρνησης από τους δημοκράτες και την βαθιά οικονομική κρίση, ο Αδόλφος Χίτλερ κήρυξε μέσω του υπουργικού συμβουλίου τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης δίνοντας τέλος στις ατομικές ελευθερίες, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του τύπου, του λόγου και της συνάθροισης. Τα άτομα δεν είχαν πλέον το βασικό δικαίωμα του απόρρητου της ιδιωτικής ζωής, κάτι που σήμαινε ότι αξιωματούχοι μπορούσαν να διαβάζουν την αλληλογραφία, να παρακολουθούν τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις και να διεξάγουν έρευνες στα σπίτια ιδιωτών χωρίς ένταλμα. Με μια έξυπνη προπαγάνδα, γκρέμισε κάθε ίχνος αξιοπιστίας στις άλλες πολιτικές δυνάμεις, και πατώντας στην “σαθρή δημοκρατία”, έπεισε την καταρρακωμένη μεσαία αλλά  και την μεγαλοαστική τάξη πως ο μόνος τρόπος για να αποκατασταθεί η χώρα και το κύρος της είναι ο εθνικοσοσιαλισμός.

Γεννιέται έτσι η ανάγκη να αναγεννηθεί η Γερμανία με τον αναγκαίο ζωτικό χώρο της (lebensraum) και να κάνει επιτέλους ένα ξεκαθάρισμα λογαριασμών με όλους αυτούς που την έφεραν σε αυτή την άθλια και απελπιστική κατάσταση.
Δημιουργείται ένα έθνος στρατιωτικοποιημένο, πειθαρχημένο και σιδερένιο, ένας κόσμος όπου το “νορμάλ” εγκλωβίζεται σε στενό κουτάκι, το κουτάκι της εθνικής υπεροχής, της άριας συμπεριφοράς. Ένα κουτάκι από το οποίο δεν είναι διόλου δύσκολο να περισσέψει κανείς, καταδικασμένος πια να είναι “υπάνθρωπος”.
Δεκάδες χιλιάδες άνεργοι νέοι φόρεσαν τα καφέ πουκάμισα και τις ψηλές δερμάτινες μπότες των Ταγμάτων Εφόδου, περιπολούσαν στους δρόμους και ξυλοκοπούσαν και δολοφονούσαν αντιπάλους του ναζιστικού καθεστώτος.
Πριν από την εξωτερική πολιτική του τρίτου Ράιχ και τον πόλεμος των στρατευμάτων στον παγκόσμιο χάρτη, ο εντός των συνόρων της Γερμανίας πόλεμο κουλτούρας και πολιτισμού σαρώνει τη χώρα, ένας πόλεμος για την επιβίωση του πιο ισχυρού, του πιο ξανθοί, του πιο καλού στρατιώτη, του λιγότερου Εβραίου. Όλες οι πτυχές της καθημερινής ζωής, η εκπαίδευση, η τέχνη, η διασκέδαση, η λογοτεχνία κλπ ορίζονταν και ελέγχονταν – και καταστρέφονται σε περίπτωση μη καταλληλότητας  – από τον φύρερ και τις ομάδες “πολιτιστικής κρούσης” του.

Ο ανθός του έθνους, το μέλλον της κοινωνίας, πρέπει να είναι σμιλευμένο από ατσάλι. Η νεολαία του Ράιχ θα είναι ανυποχώρητη, θα κουβαλήσει το βάρος του παρόντος και του μέλλοντος της μεγάλης αυτοκρατορίας και θα πολεμήσει οποιοδήποτε στοιχείο είναι απειλή για αυτήν.

Όπως είναι φανερό και αναμενόμενο, το ατσάλι και ο χορός δε συμβαδίζουν.
Παρόλα αυτά, παράλληλα με το ατσάλι, ξέσπασε όντως και ο χορός.
Κάποιοι κατάφεραν να κάνουν το οξύμωρο πραγματικότητα και να βιώνουν τις ημέρες το ναζισμό και τη φασιστική Γερμανία και τις νύχτες τα ξέφρενα πάρτι του νεογέννητου στα λευκά μεσοαστικά στρώματα swing.
Ο ασφυκτικός κλοιός της καθημερινότητας, η πειθαρχία και η στρατιωτικοποίησες της ζωής – σε μια περίοδος που αντίσταση σήμαινε εκτέλεση και η προπαγάνδα τρύπωνε σε κάθε αυτί, οδήγησε κάποιους στην ανάγκη για έντονους ρυθμούς, γρήγορους χορούς και για χαμό στη δίνη της μουσικής.

Όπως και κάθε άλλη κοινωνική δραστηριότητα στη ναζιστική Γερμάνια έτσι και η μουσική αντιμετωπιζόταν από το καθεστώς ως ένα μέσο αναπαραγωγής της τυφλής υπακοής και αφομοίωσης της ναζιστικής ιδεολογίας. Η  ενασχόληση πολλών Εβραίων και μαύρων με το σουίνγκ, η εκρηκτικότητα του χορού, η ένταση της μουσικής και η διαφορετική εμφάνιση των οπαδών του απ’τη ναζιστική νεολαία συνέθεταν ένα ολότελα διαφορετικό κόσμο που δεν άργησε να βρεθεί στο στόχαστρο.
Σε πολλά μουσικά κέντρα το σουίνγκ αλλοιώνεται προκειμένου να προσαρμοστεί στο κυρίαρχο γούστο και στα επιτρεπτά  πλαίσια της μουσικής που προωθεί το καθεστώς μέσω της επίσημης ναζιστικής μουσικής οργάνωσης «Reichsmusikkammer» (RMK). Οι υπάλληλοι της σε συνεργασία με την Γκεστάπο πραγματοποιούν κρυφές περιπολίες σε μουσικά κέντρα ψάχνοντας  για λίγο πιο “καυτούς” ήχους ενώ επιδιώκουν να απομακρύνουν το σουίνγκ από τις ραδιοσυχνότητες της εποχής και να ακυρώσουν τις άδειες μουσικών που παρεκκλίνουν απ’τα ναζιστικά πρότυπα . Μέσα από ένα μείγμα αντισημιτισμού και περιφρόνησης για τους μαύρους το σουίνγκ αποκαλείται αυθαίρετα απ’το καθεστώς  “Nigger Jew Jazz”.
Οι διώξεις μουσικών και χορευτών πολλαπλασιάστηκαν μετά την άρνηση αρκετών απ’αυτούς να γίνουν μέλη της χιτλερικής νεολαίας ενώ πολλοί στάλθηκαν σε φυλακές και στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ο απελευθερωμένος χορός σε swing ρυθμούς, είχε γίνει σταδιακά ένα σύμβολο απόρριψης της ομοιομορφίας που το καθεστώς προωθούσε στη νεολαία κάτι που κινητοποιούσε ευρύτερα κοινωνικά κομμάτια με πιο έντονες πολιτικές ανησυχίες.

 

timeline-01

swing_02 swing_01